Neden Aklımıza Gelen Şarkıyı Bütün Gün Söyleriz?

Günün birinde masumca markette gezerken, hoparlörden çalan bir şarkının farkında olmadan beynine kazındığını düşün. Eve dönersin, yemek yaparken fark etmeden mırıldanırsın. Sonra bir bakmışsın, duşta konser veriyorsun. Akşam yatarken bile o melodi hâlâ kafanda dönüyor. İşte bu garip fenomen, bilim insanlarının "Earworm" (Kulak Kurdu) dediği olaydır. Peki, neden aklımıza bir şarkı takılınca ondan kurtulmak imkânsız hale gelir? İşte hem bilimsel hem de eğlenceli cevapları!

1. Beyin, Arka Planda DJ’lik Yapıyor

Beynimiz düşündüğümüzden daha eğlenceli bir yer. Sürekli bilgileri işler, anıları hatırlar ve bazen de sıkıldığı için kendi kendine şarkılar çalmaya başlar. Özellikle ritmi kolay, sözleri akılda kalıcı şarkılar, beynimizin *"tekrar modu"*na girmesine neden olur. İşin kötüsü, bu DJ genellikle "İmdat polis! Bonzai!" gibi garip şarkıları seçer.

2. Yarım Kalan İşlere Takıntılıyız

Psikolojide Zeigarnik Etkisi diye bir olay var: Beynimiz, tamamlanmamış şeyleri hatırlama eğilimindedir. Yani bir şarkıyı tam dinlemeden geçtiysen veya sadece nakaratını duyduysan, beynin otomatik olarak "Kardeşim, bu iş yarım kaldı, bitir!" diye sinyal verir. O yüzden sabah kahvaltıda duyduğun reklam jingle’ı, gece rüyana girene kadar peşini bırakmaz.

3. Ritme ve Tekrara Karşı Dayanıksızız

İnsan beyni tekrarlayan şeyleri sever. O yüzden en çok dilimize dolanan şarkılar genellikle basit ve tekrar eden sözlere sahip olanlardır. Mesela "Ankara’nın bağları, büklüm büklüm yolları..." gibi şarkılar beynimizde kolayca döngüye girer. Ama bir Beethoven senfonisinin 3. bölümünü gün boyu mırıldandığını gören olmamıştır.

4. Duygusal Bağ Kuruyoruz

Bir şarkıyı duyduğumuz ortam, ruh halimiz üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Eğer mutlu bir anında duyduğun bir şarkı varsa, beynin onu olumlu bir anı olarak kaydeder ve durduk yere tekrar çalmaya başlar. Yani, eğer düğünün ilk dans şarkısı "Gangnam Style" idiyse, yıllar sonra bile o şarkıyı duyduğunda istemsizce "Oppa Gangnam Style!" diye eşlik etmeye başlayabilirsin.

5. Kulak Kurdundan Kurtulma Çabaları

Peki, aklımıza yapışan bu şarkılardan nasıl kurtulabiliriz? İşte birkaç işe yarayabilecek yöntem:

Şarkıyı Baştan Sona Dinle: Zeigarnik etkisini devre dışı bırakmak için şarkıyı tam olarak dinleyerek beynine "Tamam, iş bitti!" mesajı verebilirsin.
Başka Bir Şarkıya Geç: Ama dikkat et, bir şarkıyı silerken daha beteriyle değiştirme. "Despacito"dan kaçarken "Baby Shark"a yakalanabilirsin.
Zihnini Meşgul Et: Yeni bir kitap okumak, matematik problemi çözmek veya kelime bulmacası çözmek beynini başka bir işe yönlendirebilir.
Sakız Çiğnemek: Bilim insanları, sakız çiğnemenin akıldaki şarkıyı susturmaya yardımcı olabileceğini söylüyor. Neden bilmiyoruz ama en azından nefesin ferah kokar.

Şarkılar Bizi Ele Geçirdi!

Aklımıza dolanan şarkılar, beynimizin eğlenceli ama bazen sinir bozucu bir oyunu. Fakat işin güzel yanı, bu şarkılar hayatımızın belli anılarını canlandırıyor ve bizi bazen istemeden de olsa eğlendiriyor. Yani, bir şarkı aklına takıldığında sinirlenmek yerine keyfini çıkar – en azından beynin bedava DJ’lik yapıyor!

Peki, senin en çok diline dolanan şarkı hangisi? Aşağıya yorum yaz. :)

Yazar: Mutfaktaki Anne